O NAČELU NEPOSREDNOSTI U PARNIČNOM POSTUPKU DE LEGE LATA UZ NEKE PROJEKCIJE DE LEGE FERENDA
Prof. dr. sc. Mihajlo Dika
Nastoji se na povijesno-komparativnoj razini odrediti značenje načela neposrednosti u ostvarivanju temeljnih ciljeva parničnoga postupka, upućuje se na potrebu distingviranja između pojedinih zahtjeva koji se postavljaju u ime toga načela odnosno njegovih konstitutivnih odrednica (neposrednost u izvođenju dokazivanja ili tzv. stvarna neposrednost; neposrednost u raspravljanju; vremenska neposrednost u raspravljanju, u izvođenju dokazivanja i odlučivanju; neposrednost dokaznih sredstava), istražuje se odnos načela pismenosti i neposrednosti te značenja neposrednosti u ostvarivanju načela javnosti, upozorava se na specifičnosti neposrednosti u postupku pred kolegijalnim tijelima sudova više instancije, ocjenjuje se utjecaj uvođenja tzv. “sudskosavjetničkog suđenja” na načelo neposrednosti, razmatraju se pravne posljedice povrede načela neposrednosti. Zaključno se naglašava pragmatično-instrumentalno značenje načela neposrednosti i s time u vezi relativnost njegove funkcije u ostvarivanju zadaća parničnoga postupaka. Povezano s time – u uvjetima elektroničko-komunikacijske revolucije – nagovještava se ne samo mogućnost već i nužnost transformacije uloge i značenja načela neposrednosti u parničnom postupku i njegova odnosa prema drugim postulatima toga postupka, najavljuje se zapravo skora dominacija “načela elektroničke pismenosti” koja će omogućiti ostvarivanje “načela elektroničke neposrednosti”, ali i time uvjetovano rađanje “novog dokaznog prava”.
Ključne riječi: neposrednost, parnični postupak
Puni tekst članka dostupan je na
http://hrcak.srce.hr/ifile28445